กินเจคืออะไร และในปี2566 คือวันที่เท่าไหร่ ?

ประเพณีกินเจ เรียกว่า "เก้าอ๊วงเจ" หรือ "กิ้วอ๊วงเจ" ซึ่งแปลว่า เจเดือน 9 ตามตำนานที่มาของการกินเจ มีเรื่องเล่าอยู่มากมาย ไม่ว่าจะเป็นเพื่อการบูชาวีรชน "หงี่หั่วท้วง" การบูชาพระพุทธเจ้า 7 องค์และพระมหาโพธิสัตว์ 2 องค์ หรือการบูชาราชวงศ์ซ้อง เป็นต้น สำหรับคนเชื้อสายจีนบางคนการกินเจถือเป็นประเพณีและความเชื่อทางศาสนา พวกเขาเลือกที่จะถือศีลกินเจเพื่อชำระร่างกายและจิตใจให้บริสุทธิ์ สำหรับคนไทยเชื้อสายจีนการกินเจเป็นการรักษาศีล 8 ตามพุทธนิกายมหายาน หลายคนอาจเคยได้ยินประโยคที่ว่า "กินเจหนึ่งมื้อ หมื่นชีวิตรอดตาย” เพราะมีความเชื่อว่าการกินเจช่วยละเว้นการฆ่าสัตว์ ถือเป็นการสักการบูชาแก่พระพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์กวนอิมหรือเจ้าแม่กวนอิมด้วยนั่นเอง

โดยในปี 2566 นี้  "เทศกาลกินเจ" จะตรงกับวันที่ 15-23 ตุลาคม บางคนอาจเริ่มล้างท้องตั้งแต่วันที่ 14 ตุลาคม โดยปกติเทศกาลกินเจแต่ละปีจะตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำ ถึง วันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีน ซึ่งจะตรงกับเดือน 11 หรือเดือนตุลาคมของไทย รวมเป็นเวลาทั้งสิ้น 9 วัน 9 คืนค่ะ

ของกินแบบนี้ กินเจ ห้ามกิน !



1. เนื้อสัตว์ทุกชนิด
2. ผักที่มีกลิ่นฉุน กลิ่นแรง ได้แก่ กระเทียม, หัวหอม, ต้นหอม, กุยช่าย, ใบยาสูบ ยาเส้น , ผักชี
3. นม เนย น้ำมัน ที่ทำมาจากสัตว์
4. เครื่องปรุงรส ที่ทำมาจากสัตว์
5. อาหารที่มีรสจัด
6. งดเว้นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และของมึนเมาทุกชนิด
7. ไข่ ที่ทุกคนสงสัยกัน ก็กินไม่ได้นะคะ เพราะว่า “ไข่” ถือเป็นผลผลิตจากสัตว์ ค่ะ
8. ขนมที่ผสมเจลาตินทุกชนิด เพราะเจลาตินมาจากคอลลาเจนในหนังและกระดูกสัตว์ จึงถือว่าขนมเหล่านี้มีส่วนผสมของสัตว์ค่ะ

ของกินแบบนี้ กินเจ ก็กินได้ !



1. หอยนางรม
ตามความเชื่อบอกไว้ว่าสามารถกินหอยนางรมได้ในช่วงของการกินเจ จากตำนานเล่าว่า เจ้าหญิงเมี่ยวซ่าน (ต่อมาคือพระโพธิสัตว์) ได้พาประชาชนที่นับถือพระพุทธศาสนาหนีจากการเข่นฆ่าของพระบิดา ล่องเรือออกสู่ทะเล เมื่อนานวันเข้าเสบียงหมด จึงทำการอธิษฐานว่าหากเอาไม้พายจุ่มลงไปในทะเลและมีสัตว์ใดติดขึ้นมา ให้ถือเป็นการยกเว้น และสัตว์ที่ติดขึ้นมาคือหอยนางรม จึงเป็นที่มาว่าเหตุใดหอยนางรมจึงสามารถทานได้ในช่วงเทศกาลกินเจ แต่ทั้งนี้คนที่ต้องการงดเว้นการกินเนื้อสัตว์ก็อาจจะงดเว้นหอยนางรมด้วยก็ได้เช่นกันค่ะ

2. กาแฟ
คนที่กินเจสามารถดื่มกาแฟได้ แต่จะต้องเป็นกาแฟที่ไม่ใส่นม หรือต้องไม่มีส่วนผสมที่ทำมาจากสัตว์ ให้เลือกกาแฟที่ผสมมาการีนแทน หรือเลือกกาแฟที่มีธงเจระบุอยู่บนซอง อีกทางออกคือทานกาแฟดำใส่น้ำตาลก็ได้เช่นกัน

3. ทานโปรตีนเกษตรแทนเนื้อสัตว์
เพื่อป้องกันไม่ให้ทานอาหารไม่ครบ 5 หมู่ เราสามารถกินโปรตีนเกษตรแทนเนื้อสัตว์ได้ ซึ่งโปรตีนที่ทำมาจากถั่วเหลือง 

4.  น้ำอัดลม
ไม่ได้มีข้อห้ามในการบริโภคคาเฟอีนสำหรับการถือศีลกินเจ  ดังนั้นน้ำอัดลมจึงถือว่าเป็นอาหารเจ ที่สามารถดื่มได้ แต่ก็ควรดื่มในปริมาณที่พอเหมาะเพื่อสุขภาพที่ดี

5. ผงชูรส
ผงชูรสทำมาจากกากน้ำตาล และมันสำปะหลัง ถือเป็นเครื่องปรุงที่มาจากพืช สามารถทานในช่วงเทศกาลกินได้

ข้อห้ามและข้อควรปฏิบัติในการกินเจ

ข้อควรปฏิบัติในการกินเจ
1. รับประทานอาหารเจ 

2. ให้ปฏิบัติตนให้อยู่ในศีล
    ปฏิบัติตนให้อยู่ในศีล รักษากาย วาจา ใจ และทำจิตใจบริสุทธิ์ สงบสติอารมณ์ ใจเย็น ไม่พูดจาหยาบคาย
 
3. ถ้วยชามช้อนต้องไม่ปนกัน 
    สำหรับบ้านที่มีทั้งคนกินเจและคนไม่กินเจ ควรแยกภาชนะต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ถ้วย ชาม ช้อน แก้ว หรืออะไรก็ตามที่ไว้สำหรับใส่อาหารเจให้ออกโดยเฉพาะ สำหรับข้อนี้ชาวจีนค่อนข้างจะถือมาก ๆ (แต่ถ้าใครไม่เคร่งมากสามารถใช่ปนได้ค่ะ)

4. หมั่นทำบุญและสวดมนต์เป็นประจำ
   ในช่วงเทศกาลกินเจ อาจจะต้องเคร่งในเรื่องนี้ขึ้นมาหน่อยนะคะ  ต้องทำบุญ ทำทาน ไหว้พระ หรือเทพที่เคารพศรัทธา รวมถึงการสวดมนต์ด้วย

5. แต่งกายนุ่งขาวห่มขาว
    ตามความเชื่อที่สืบกันมาอย่างยาวนาน หากอยู่ในระหว่างการถือศีลกินเจนั้น บางคนอาจจะเลือกใช่ชุดสีขาวตลอดระยะเวลากินเจ 9 วัน แต่ถ้าใครไม่เคร่งมาก อาจจะเลือกเสื้อผ้าโทนสีอื่นก็ได้เช่นกัน(ตามความสะดวกของแต่ละคนค่ะ)

6. ควรชำระล้างร่างกายให้สะอาดก่อนเข้าศาลเจ้า
    สำหรับคนที่เคร่งครัดในการถือศีลกินเจ โดยส่วนใหญ่จะเข้าร่วมพิธีกรรมไหว้เจ้าตามศาลเจ้าต่าง ๆ ก่อนที่เราจะเข้าร่วมพิธีกรรมในศาลเจ้านั้น จะต้องชำระล้างร่างกายให้สะอาดทุกครั้ง


ข้อห้ามในการถือศีลกินเจ
1. ไม่ควรฆ่าสัตว์ตัดชีวิต
    ไม่ใช่เพียงแค่การละเว้นเนื้อสัตว์ในมื้ออาหารเท่านั้นนะคะ  แต่รวมไปถึงสัตว์เล็กสัตว์น้อย อย่างเช่นยุงหรือมดให้ใช้วิธีปัดออกแทนการฆ่าค่ะ  ไม่เช่นนั้นจะถือว่าปฏิบัติไม่ครบ

2. งดดื่มสุราหรือของมึนเมาทุกประเภท
   ในระหว่างที่ถือศีลกินเจอยู่ ควรงดการดื่มสุราหรือเครื่องดื่มที่ทำให้มึนเมาทุกประเภท ข้อนี้สำคัญมาก ๆ ค่ะ

3. ห้ามพูดคำหยาบคาย ส่อเสียด หรือพูดโกหก
    เพราะการถือศีลกินเจไม่ใช่แค่กินแต่อาหารที่สะอาด แต่งตัวสุขภาพเท่านั้น ยังต้องพูดจาไพเราะอีกด้วย

4. ห้ามดับตะเกียงทั้ง 9 ดวง
    เมื่อถึงเทศกาลกินเจ 2566 โดยส่วนใหญ่แล้วคนกินเจทุกคน ก็จะรวมตัวกันที่แจตั๊ว หรือสถานที่กินเจ โดยจะมีการจุดโคม 9 ดวง เพื่อสมมติเป็น เก๊าฮ้วงฮุดโจ้ว โดยจะต้องจุดไว้ทั้งกลางวันและกลางคืน ตลอดระยะเวลาเทศกาลกินจีน หากโคมไฟดับลงจะถือว่าไม่เป็นสิริมงคล และพิธีในการกินเจไม่สมบูรณ์

5. ผู้ไว้ทุกข์ห้ามเข้าร่วมพิธีกรรมใด ๆ ในช่วงการกินเจ
    คนที่กำลังอยู่ในช่วงระหว่างการไว้ทุกข์ ห้ามเข้าร่วมพิธีกรรมต่าง ๆ ในช่วงเทศกาลกินเจโดยเด็ดขาด ส่วนคนที่กำลังตั้งครรภ์ใกล้คลอดลูก และผู้หญิงที่กำลังมีประจำเดือน สามารถเข้าร่วมพิธีกรรมเทศกาลกินเจได้ตามปกติ เพียงแต่ห้ามพระเข้าทรง (ม้าทรง) และห้ามห้ามร่วมพิธีกรรมในศาลเจ้าเท่านั้นเอง

6. งดการมีเพศสัมพันธ์
    ในช่วงระหว่างที่เข้าร่วมประเพณีถือศีลกินเจ คนที่กินเจจะต้องตั้งจิตใจให้อยู่ในศีลธรรมตลอดเวลา และควรต้องงดการมีเพศสัมพันธ์ตลอดระยะเวลา 9 วัน ค่ะ